Yêu cầu của việc thiết kế hệ thống xử lý nước thải phải phù hợp với nhu cầu thực tế, dự phòng phát triển và nâng cấp công suất trong tương lai đồng thời phải bền vững, tránh phát sinh các chi phí thay thế, nâng cấp thiết bị, tối ưu chi phí vận hành. Để đáp ứng những yêu cầu trên, thì ở giai đoạn thiết kế hệ thống XLNT “Chuẩn ngay từ đầu” là yếu tố quan trọng đầu tiên quyết định chi phí xây dựng và chi phí vận hành trong tương lai. Vậy, Làm sao để thiết kế hệ thống xử lý nước thải chuẩn – không cần điều chỉnh trong quá trình thi công?
Hiểu rõ thiết kế hệ thống “Chuẩn ngay từ đầu” là gì?
Phân loại các hệ thống xử lý nước thải
- Nhà máy xử lý nước thải
- Trạm xử lý nước thải
- Bể xử lý nước thải
- Hệ thống xử lý nước thải.
Nhiều khái niệm quá nhưng không được làm rõ nên các kỹ sư mới, kỹ sư ngoài ngành hoặc chủ đầu tư nghe qua sẽ không phân biệt rõ.
Với hệ thống xử lý nước thải của các công trình như Nhà hàng, khách sạn, tòa nhà văn phòng, khu chung cư thì hạng mục xử lý nước thải phù hợp với các tên gọi: Hệ thống xử lý nước thải, bể xử lý nước thải.
Các khái niệm như nhà máy xử lý nước thải hay trạm xử lý nước thải là nói đến quy mô lớn và tính chất như một hạng mục độc lập của dự án. Để hình dung các bạn có thể nghe tới trạm xử lý nước thải của một khu công nghiệp, của một nhà máy sản xuất có công suất xử lý lớn từ vài ngàn tới vài chục ngàn mét khối nước thải hàng ngày. Khi đó đầu tư cho hệ thống này chiếm giá trị khá lớn so với tổng mức đầu tư của nguyên dự án. Lúc này hạng mục xử lý nước thải này được xem như một công trình độc lập, đấu thầu riêng từ thiết kế đến thi công.
Ngược lại hệ thống xử lý nước thải bên trong công trình được xem như là hạng mục phù trợ. Được thiết kế “kèm” trong hệ thống cấp thoát nước bên trong công trình. Tính chất như vậy nên đôi khi hạng mục này không được quan tâm dẫn đến thiết kế có nhiều thiếu sót. Hậu quả của việc này nặng nhất là đến giai đoạn vận hành công trình. Một số hậu quả có thể kể:
- Dự tính công suất không đúng. Quá dư hoặc quá thiếu. Dư thì vận hành tốn kém điện năng. Thiếu thì nước thải không đạt
- Không hiểu đặc tính thải nước và tính chất nước thải.
- Chưa hiểu hết quá trình vận hành hệ thống. Dẫn đến thiết kế thiếu không gian thao tác, bảo trì.
Vì vậy, thiết kế “Chuẩn ngay từ đầu” có thể được hiểu đơn giản là tính toán và lựa chọn tất cả các yếu tố trên phù hợp và đáp ứng yêu cầu của Chủ Đầu tư.
Bài viết này, NTS sẽ điểm qua một vài yếu tố chính cần lưu ý trong thiết kế, như:
Xác định đúng loại hình nước thải
Cần phải xác định đúng tính chất nước thải đổ vào hệ thống. Mỗi loại nước thải khác nhau, sẽ có nồng độ các thông số ô nhiễm khác nhau, từ đó sẽ liên quan tới công nghệ xử lý, ví dụ như nước thải sinh hoạt, nước thải chăn nuôi, nước thải công nghiệp…
Đối với các dự án xây dựng mới, nồng độ các chất ô nhiễm trung bình sẽ được tính toán theo Tiêu chuẩn. Còn các dự án đã đi vào hoạt động, cần xây dựng hệ thống XLNT, để chuẩn xác ngay từ đầu, có thể lấy mẫu nước thải đầu vào để xét nghiệm các thông số ô nhiễm đặc trưng.
Xác định đúng công suất hoạt động hiện tại và dự phòng trong tương lai
Công suất là yếu tố quan trọng đầu tiên quyết định dung tích của hệ thống. Mỗi dự án, công suất sẽ được tính toán dựa trên tiêu chuẩn khác nhau. Thông thường, công suất hệ thống XLNT được tính toán thông qua công suất cấp nước cho hệ thống. Lượng nước thải phát sinh sẽ bằng 80-100 % lưu lượng nước cấp tính được, tùy thuộc vào các mục đích cấp nước.
Cán bộ kỹ thuật cần lựa chọn đúng tiêu chuẩn cấp nước cho từng đối tượng dùng nước để lượng nước tính toán gần đúng với lượng tiêu thụ thực tế sau này.
Ngoài ra, đối với các dự án có kế hoạch phát triển trong tương lai, thì kỹ sư thiết kế cần có các phương án dự phòng, tránh quá tải hệ thống khi dự án đi vào hoạt động.
Lựa chọn thiết bị phù hợp
Việc quyết định một phần chi phí lắp đặt chính là tính toán, lựa chọn thiết bị cho hệ thống.
Thiết bị được lựa chọn cần phải đáp ứng được phương án thiết kế trong hiện tại và phát triển trong tương lai. Hoặc cán bộ kỹ thuật sẽ thiết kế các Module hay đề xuất kế hoạch lắp đặt thiết bị, nâng cấp thiết bị trong trường hợp tăng/giảm công suất trong từng phương án cụ thể.
Áp dụng đúng và đủ yêu cầu của nguồn tiếp nhận xả thải
Mỗi đối tượng phát sinh nước thải, vị trí tiếp nhận nguồn nước thải sau xử lý khác nhau sẽ có các Quy chuẩn xả thải khác nhau, như:
Quy chuẩn xả thải đối với nước thải sinh hoạt: QCVN 14:2008/BTNMT
Quy chuẩn xả thải đối với nước thải công nghiệp: QCVN 40:2011/BTNMT
Quy chuẩn xả thải nước thải chăn nuôi: QCVN 62-MT:2016/BTNMT
Quy chuẩn xả thải nước thải công nghiệp dệt nhuộm: QCVN 13-MT:2015/BTNMT…
Từng quy chuẩn được chia ra các cột khác nhau, phụ thuộc vào vị trí điểm xả, vị trí nguồn tiếp nhận…
Công nghệ xử lý
Tất cả các yếu tố kể trên sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới việc lựa chọn công nghệ xử lý. Có rất nhiều công nghệ có thể thỏa mãn các yêu cầu trên. Tuy nhiên, cán bộ thiết kế cần lựa chọn công nghệ sao cho dung tích bể tối ưu nhất, phù hợp với chi phí dự tính đầu tư vào hạng mục XLNT của dự án, tránh lựa chọn các công nghệ quá truyền thống chiếm nhiều diện tích, gây khó khăn trong công tác vận hành, bảo trì, bảo dưỡng sau này…
Vận hành đơn giản, dễ thao tác
Bất kì hệ thống nào sau khi đi vào hoạt động cũng cần phải vận hành định kì. Tuy nhiên, việc vận hành đó có thuận lợi hay không, thao tác có đơn giản hay không phụ thuộc rất nhiều về thiết kế và thi công lắp đặt.
Với NTS, trước khi thiết kế, luôn đặt cho bản thân một câu hỏi “Cán bộ vận hành hệ thống là ai, có chuyên môn hay không và sẽ vận hành như thế nào?”. Vì thế, với những công trình NTS thiết kế, các Kỹ sư luôn tối ưu để công tác vận hành trở nên đơn giản, ngay cả các cán bộ chưa có chuyên môn sâu về hệ thống. Và giải quyết được câu chuyện Làm sao để thiết kế hệ thống xử lý nước thải chuẩn – không cần điều chỉnh trong quá trình thi công
Bài viết trên đây là tổng hợp góc nhìn của người nhiều năm làm công tác thiết kế và có kinh nghiệm thực tế thi công công trình. Hy vọng bài viết bổ sung thông tin giúp cho công tác thiết kế hạng mục hệ thống xử lý nước thải công trình được tốt hơn.
Trường hợp các đơn vị tư vấn cần sự hỗ trợ thiết kế, lên bản vẽ chi tiết. Vui lòng liên hệ Hotline: 0888 167 247 để được tư vấn đầy đủ và chi tiết.
CÔNG TY TNHH KỸ THUẬT NTS
Trụ sở: Số 15, đường số 3, Khu dân cư Gia Hòa, Phường Phước Long B, TP. Thủ Đức, TP. Hồ Chí Minh
Điện thoại: 0888 167 247
Email: nts@ntse.vn
Website: https://ntse.vn/
Facebook: https://www.facebook.com/www.ntse.vn/
